Phân kỳ trong giao dịch là một công cụ phân tích kỹ thuật quan trọng được sử dụng để xác định sự thay đổi trong xu hướng giá. Nó dựa trên ý tưởng rằng giá cả không di chuyển một cách liên tục và luôn có sự biến đổi trong quá trình tăng hoặc giảm.
Giới thiệu
Khái niệm “phân kỳ là gì” và tại sao nó quan trọng
Trong phân tích kỹ thuật, phân kỳ là gì là câu hỏi nền tảng mà bất kỳ trader nào cũng cần hiểu rõ. Phân kỳ (Divergence) là hiện tượng khi chuyển động giá của tài sản và chỉ báo kỹ thuật (thường là chỉ báo động lượng như RSI, MACD) không đồng thuận với nhau. Điều này xảy ra khi giá tiếp tục tạo các đỉnh hoặc đáy mới, trong khi chỉ báo lại đi theo hướng ngược lại.
Lý do phân kỳ trở nên quan trọng là vì nó cung cấp tín hiệu sớm về sự suy yếu của xu hướng hiện tại, từ đó có thể cảnh báo khả năng đảo chiều sắp xảy ra. Đây là công cụ hiệu quả để xác định thời điểm thoát lệnh, vào lệnh hoặc xác nhận xu hướng tiếp diễn.
Phân kỳ trong chứng khoán vs. phân kỳ trong crypto
- Phân kỳ trong chứng khoán thường cho tín hiệu ổn định hơn nhờ đặc tính thanh khoản lớn và dữ liệu dài hạn của thị trường.
- Phân kỳ trong crypto tuy hoạt động tương tự nhưng thường xuất hiện nhiều tín hiệu nhiễu hơn do sự biến động lớn và yếu tố tâm lý thị trường ảnh hưởng mạnh.
Do đó, khi áp dụng phân kỳ vào từng loại thị trường, nhà giao dịch cần điều chỉnh chiến lược phù hợp với tính chất riêng biệt.
Các loại phân kỳ phổ biến
Phân kỳ thường là gì (Regular Divergence)
Đây là loại phân kỳ phổ biến nhất và dễ nhận biết. Gồm hai dạng:
Phân kỳ thường tăng (bullish): Dự báo đảo chiều từ giảm sang tăng.
Phân kỳ thường tăng giá
Phân kỳ thường giảm (bearish): Dự báo đảo chiều từ tăng sang giảm.
Phân kỳ thường giảm giá
Phân kỳ ẩn là gì (Hidden Divergence)
Phân kỳ ẩn là dạng phân kỳ thể hiện xu hướng tiếp diễn, gồm:
Phân kỳ ẩn tăng: giá tạo đáy cao hơn, chỉ báo tạo đáy thấp hơn → xu hướng tăng tiếp tục.
Phân kỳ ẩn tăng giá
Phân kỳ ẩn giảm: giá tạo đỉnh thấp hơn, chỉ báo tạo đỉnh cao hơn → xu hướng giảm tiếp tục.
Phân kỳ ẩn giảm giá
Phân kỳ ẩn thường được các trader chuyên nghiệp áp dụng vì nó thuận xu hướng và có xác suất thành công cao hơn.
Phân kỳ theo từng chỉ báo
Phân kỳ MACD: phương pháp và ứng dụng
Phân kỳ MACD là một trong những công cụ mạnh mẽ nhất trong phân tích kỹ thuật. Khi đường MACD không xác nhận mức giá mới (đỉnh hoặc đáy) thì đó là dấu hiệu phân kỳ. Trader sử dụng tín hiệu MACD kết hợp histogram để xác định điểm vào lệnh.
Ví dụ:
- Giá tạo đỉnh cao hơn, nhưng MACD tạo đỉnh thấp hơn → phân kỳ âm → tín hiệu bán.
- Giá tạo đáy thấp hơn, nhưng MACD tạo đáy cao hơn → phân kỳ dương → tín hiệu mua.
Phân kỳ RSI: cách xác định và giao dịch
Chỉ báo RSI thường được ưa chuộng vì dễ đọc và nhạy với sự thay đổi đà. Phân kỳ RSI được xác định bằng cách so sánh chuyển động của RSI với hành vi giá.
- RSI tăng trong khi giá giảm → phân kỳ dương → có thể đảo chiều tăng.
- RSI giảm trong khi giá tăng → phân kỳ âm → cảnh báo đảo chiều giảm.
Đây là công cụ rất thích hợp với trader mới bắt đầu.
Phân kỳ đảo chiều
Đặc điểm của phân kỳ đảo chiều
Phân kỳ đảo chiều thường xảy ra ở cuối xu hướng chính. Đây là một tín hiệu mạnh mẽ cho biết sự mệt mỏi của thị trường và khả năng hình thành xu hướng mới. Điều quan trọng là cần kết hợp với các mô hình giá khác để tăng tính xác nhận.
Tín hiệu phân kỳ đảo chiều vs. tiếp diễn
| Loại phân kỳ | Tín hiệu | Xu hướng sau đó |
|---|---|---|
| Phân kỳ thường | Đảo chiều | Tăng hoặc giảm mới |
| Phân kỳ ẩn | Tiếp diễn | Duy trì xu hướng |
Kết hợp hai loại phân kỳ giúp nhà đầu tư thiết lập chiến lược linh hoạt và hiệu quả hơn.
Sử dụng phân kỳ một cách hợp lý
Phân kỳ là một trong tín hiệu quan trọng tuy nhiên không phải tín hiệu phân kỳ nào cũng đáng tin cậy. Chúng ta nên kết hợp sử dụng phân kỳ với các mô hình giá, mô hình nến và các vùng hỗ trợ kháng cự quan trọng trên nhiều khung thời gian hoặc kết hợp với việc giao dịch theo xu hướng để tăng xác suất thắng mỗi lần vào lệnh. Không nên quá lạm dụng phân kỳ trong trading để tránh những thua lỗ không đáng có. Dưới đây là một số ví dụ để kết hợp phân kỳ với xu hướng trên đa khung thời gian.
- Phân kỳ ẩn xuất hiện trong một xu hướng tăng của khung thời gian M15 và H4 cũng là xu hướng tăng
- Phân kỳ thường xuất hiện ở cuối xu hướng giảm trên khung M15 và khung H4 đang là xu hướng tăng – điều này thể hiện rằng xu hướng 15M chỉ là xu hướng hồi và nó sắp đảo chiều và kết thúc xu hướng hồi.
Phân kỳ không phải lúc nào cũng đảm bảo rằng một sự đảo chiều sẽ xảy ra. Nó chỉ là một tín hiệu cảnh báo cho nhà giao dịch để cảnh giác và kiểm tra các tín hiệu khác để xác định tiềm năng của một sự thay đổi trong xu hướng.
Mẹo phân biệt các dạng phân kỳ một cách dễ nhớ
Nếu bạn là người mới bắt đầu tìm hiểu về phân kỳ, việc phân biệt giữa phân kỳ thường và phân kỳ ẩn có thể gây nhầm lẫn. Tuy nhiên, bạn có thể áp dụng mẹo đơn giản sau đây để ghi nhớ dễ dàng hơn bằng cách chia phân kỳ thành hai nhóm chính theo hướng di chuyển của giá: phân kỳ tăng giá và phân kỳ giảm giá.
Trường hợp giá có xu hướng giảm (phân kỳ giảm giá)
Ở nhóm này, bạn sẽ tập trung so sánh đỉnh của giá với đỉnh của chỉ báo RSI:
Phân kỳ thường (đảo chiều từ tăng sang giảm)
- Giá tạo đỉnh cao hơn, trong khi RSI tạo đỉnh thấp hơn.
Dấu hiệu cho thấy đà tăng đã yếu, có thể sắp đảo chiều thành giảm.
Phân kỳ ẩn (tiếp diễn xu hướng giảm)
- Giá tạo đỉnh thấp hơn, nhưng RSI lại tạo đỉnh cao hơn.
- Ngụ ý rằng xu hướng giảm sẽ tiếp tục, dù có sự hồi nhẹ.
Trường hợp giá có xu hướng tăng (phân kỳ tăng giá)
Lúc này, bạn sẽ so sánh đáy của giá với đáy của RSI:
Phân kỳ thường (đảo chiều từ giảm sang tăng)
- Giá tạo đáy thấp hơn, nhưng RSI lại tạo đáy cao hơn.
Cho thấy áp lực bán đã yếu đi, khả năng đảo chiều tăng giá.
Phân kỳ ẩn (tiếp diễn xu hướng tăng
- Giá tạo đáy cao hơn, nhưng RSI tạo đáy thấp hơn.
- Xác nhận xu hướng tăng vẫn mạnh và sẽ tiếp tục.
| Loại phân kỳ | Xu hướng giá | So sánh đỉnh/đáy | Ý nghĩa |
|---|---|---|---|
| Phân kỳ thường | Tăng hoặc giảm | Giá và RSI ngược hướng | Cảnh báo đảo chiều sắp xảy ra |
| Phân kỳ ẩn | Tăng hoặc giảm | Giá và RSI không đồng bộ | Xác nhận xu hướng tiếp diễn |
Câu hỏi thường gặp
Phân kỳ có thực sự đáng tin cậy trong giao dịch không?
Phân kỳ là một tín hiệu kỹ thuật quan trọng, nhưng không phải lúc nào cũng chính xác 100%. Độ tin cậy của phân kỳ phụ thuộc vào:
- Loại chỉ báo sử dụng (RSI, MACD, v.v.)
- Thời gian khung (timeframe) áp dụng
- Sự xác nhận từ các yếu tố khác như mô hình nến, kháng cự/hỗ trợ
Phân kỳ sẽ đáng tin cậy hơn nếu đi kèm với tín hiệu xác nhận bổ sung và được dùng trong khung thời gian trung bình đến lớn như H4, D1.
Phân kỳ có thể dùng để xác định điểm đảo chiều xu hướng không?
Có. Phân kỳ thường là dấu hiệu cho thấy xu hướng hiện tại đang yếu dần và có khả năng đảo chiều:
- Phân kỳ dương → từ giảm sang tăng
- Phân kỳ âm → từ tăng sang giảm
Tuy nhiên, cần thêm các công cụ hỗ trợ như mô hình giá, volume, đường xu hướng để xác thực tín hiệu.
Phân biệt phân kỳ thường và phân kỳ ẩn như thế nào?
- Phân kỳ thường (Regular): Dự báo đảo chiều xu hướng hiện tại
- Phân kỳ ẩn (Hidden): Dự báo tiếp diễn xu hướng hiện tại
Bạn có thể nhớ đơn giản:
- Phân kỳ thường = giá và chỉ báo đi ngược hướng → có thể đảo chiều
- Phân kỳ ẩn = chỉ báo “lạc nhịp” với giá → xu hướng hiện tại sẽ tiếp diễn
Nên dùng phân kỳ trên chỉ báo nào hiệu quả nhất?
Các chỉ báo kỹ thuật phổ biến dùng để phát hiện phân kỳ:
- RSI: Dễ sử dụng, phản ứng nhanh, phù hợp cho người mới
- MACD: Độ trễ thấp, cho tín hiệu mạnh mẽ hơn nhưng phức tạp hơn
- Stochastic, CCI: Tùy biến theo chiến lược cá nhân
Tốt nhất nên kết hợp từ 2 chỉ báo trở lên để nâng cao độ xác thực.
Tại sao có lúc phân kỳ xuất hiện nhưng thị trường không đảo chiều?
Đây là hiện tượng phổ biến. Có 3 lý do chính:
- Phân kỳ chỉ là cảnh báo sớm, không phải tín hiệu chắc chắn
- Xu hướng chính vẫn quá mạnh, khiến phân kỳ không đủ sức đảo chiều
- Phân kỳ sai lệch do khung thời gian quá nhỏ hoặc dữ liệu nhiễu
Giải pháp: Luôn đợi xác nhận thêm từ mô hình giá, nến đảo chiều hoặc volume bất thường trước khi vào lệnh.